Emotionele Deprivatie Stoornis
Wat is EDS?
De Emotionele Deprivatie Stoornis werd voor het eerst in 1950 beschreven door de Nederlandse psychiater Dr. Anna A. Terruwe en werd toen eerst de Frustratieneurose en later door haar collega Dr. Conrad W. Baars in het Engels de Depriviation Neurosis genoemd. Dr. Terruwe ontdekte dat iemand symptomen van een angststoornis of van onderdrukte of verdrongen gevoelens kan vertonen terwijl de symptomen niet veroorzaakt worden door verdringing, maar het resultaat zijn van een tekort aan onvoorwaardelijke liefde in de kinderjaren.
Emotionele Deprivatie Stoornis is volgens Anna Terruwe dus een syndroom veroorzaakt door een tekort aan oorspronkelijke bevestiging en emotionele steun in een pril levensstadium. Een persoon kan met kritiek te maken hebben gehad, zijn/haar bestaan ontkend zijn, verwaarloosd, misbruikt of emotioneel afgewezen worden door ouders/verzorgers vanaf de prille kinderjaren, met als resultaat dat zijn/haar emotionele ontwikkeling ernstig wordt belemmerd. Personen die op deze wijze onvoldoende bevestiging of onvoorwaardelijk liefde in hun jeugd hebben gehad zijn later vaak niet in staat om emotioneel met volwassenen om te gaan, totdat zij oprechte bevestiging en liefde ontvangen van andere personen. Volwassenheid wordt volgens Anna Terruwe bereikt als er harmonie heerst tussen iemands lichaam, verstand, gevoelens en karakter en dit onder controle staat van de rede en wilskracht.
Symptomen en Kenmerken EDS
Onvolledige Emotionele Ontwikkeling
Verstoorde relatie
Niet in staat tot het onderhouden van normaal volwassen contact met anderen
Gevoel van eenzaamheid en zich niet op zijn gemak voelen in sociale situaties
In staat tot het aangaan van relaties maar niet in staat om hier emotioneel in te investeren
Egocentrisme
Emotionele ontwikkeling op het niveau van een kind
Voelt zich als een kind of een minderjarige en anderen moet hun aandacht geven aan de persoon alsof het een kind betreft
Niet in staat zich emotioneel aan een partner over te geven
Reactie op anderen
Kan angstig zijn maar ook moedig of actief
Angstige personen hebben de neiging ontmoedigd of depressief te worden
Moedige of actieve personen kunnen eerder agressief worden
Onzekerheid en Instabiliteit
Vrees en angst
Kan zijn in de vorm van een gegeneraliseerde angststoornis
Bevreesd of angstig om een ander zijn gevoelens te kwetsen
Bevreesd of angstig om iemand te kwetsen of iemand te besmetten (met ziektekiemen of door een verkoudheid)
Behoefte om regelmatig gerustgesteld te worden
Gevoel het leven niet aan te kunnen
Ongerustheid dat men in een situatie komt die men niet aankan
Eenvoudig te ontmoedigen of in een depressieve stemming te brengen
Zich voordoen alles onder controle te hebben om de innerlijk gevoelens en angstgevoelens te maskeren
Aarzeling en besluiteloosheid
Het moeilijk vinden om beslissingen te nemen
Verandert gemakkelijk van gedachten
Overgevoeligheid
Overgevoelig voor beoordeling door anderen, kritiek of kleinering
Makkelijk te kwetsen of in verlegenheid te brengen
Behoefte om het anderen naar hun zin te maken
Het anderen naar hun zin maken om zichzelf te beschermen tegen kritiek, afwijzing en om goedkeuring van anderen te krijgen
Gemakkelijk misbruik van te maken of uit te buiten
Bevreesd of angstig om een gunst te vragen of hulp als dat nodig blijkt
Zelfbewustzijn
Zich zorgen maken over wat anderen mensen denken
Onzekerheid en behoefte aan zelfbevestiging
Hopeloosheid
Niet ‘nee’ durven zeggen uit angst om afgewezen te worden
Minderwaardigheid en Ontoereikendheid
Gevoel niet geliefd te zijn
Het geloof dat mogelijk niemand van hem/haar kan houden
Het gevoel verstoken te zijn van alle gevoelens van liefde (deprivatie)
Het gevoel dat men niet in staat is van iemand te houden, zo ook van God
Wantrouwig bij tekenen van affectie – aanhoudende twijfel over de eerlijkheid van anderen
Fysieke verschijning
Kan een gevoel van onvolkomenheid geven door zijn/haar fysieke verschijning
Gevoel van intellectuele incompetentie
Kan problemen hebben om projecten af te maken
Herhaald fouten maken of angstgevoelens hebben om fouten te maken
Tonen van tekenen van desintegratie in nieuwe omstandigheden
Angstgevoelens bij nieuwe situaties en uitdagingen
Problemen met het omgaan in een nieuwe baan, met een andere baas of
bij een verhuizing, enzovoorts.
Zintuigelijke tekortkomingen
Niet of onderontwikkelde zintuigen (tast, smaak, zien en reuk)
Een tekort aan orde (wanordelijkheid)
Chronische vermoeidheid, zoals een tekort aan energie en motivatie (Fatigue)
Andere symptomen die bij personen met EDS zijn gevonden
Sterke schuldgevoelens
Kleptomanie
Behoefte om zinloze spullen te verzamelen en op te slaan
Paranoïde condities
Behandeling
De behandeling van cliënten met EDS, die Anna Terruwe voorstond was die van wat we nu limited-reparenting zouden noemen, waarbij de focus ligt op de bevestiging van de cliënt als persoon, die in zekere zin de tekorten aan liefde, die ontstaan zijn in de jeugd tijdens de psychotherapiesessies besproken worden en empatisch geduid. De therapeut treedt in die zin op als de ouder/verzorger, die in de jeugd onvoldoende (emotioneel) aanwezig is geweest. Het is hierbij van belang dat de psychotherapeut een empatisch en congruent persoon is, zodat er duidelijk sprake kan zijn van een warme therapeutische relatie, die uiteindelijk de cliënt meer zelfvertrouwen moet geven en het overtuigende gevoel kan krijgen dat hij/zij er mag zijn. Anna Terruwe stelde ook dat het juist niet de bedoeling is om allerlei therapietechnieken te gaan toepassen maar dat het gaat om de psychologische betekenisnuance van bevestiging (Eng: affirmation): ‘iemand laten merken, voelen dat hij geaccepteerd wordt zoals hij is’. Of zoals in de onderstaande teksten mooi verwoord:
Ohne eine heitere vollwertige Kindheit
verkümmert das ganze spätere Leben …
Das Kind wird nicht erst ein Mensch,
es ist schon einer.
(Janusz Korczak)
De menselijke persoon heeft bevestiging nodig,
omdat de mens als mens haar nodig heeft:…
de mens kijkt heimelijk en verlegen uit naar
een ‘ja’, naar een er mogen zijn, dat hem
alleen van menselijke persoon tot menselijke persoon
ten deel kan vallen; elkaar reiken mensen
het hemelse brood van het zelf-zijn aan.
(Martin Buber)
(* Overgenomen uit: – Bevestiging – Erfdeel en opdracht)
Dit er het-er-mogen-zijn van de cliënt is het belangrijkste focuspunt in de therapie bij EDS. Zeer waarschijnlijk zijn de technieken uit de Schemagerichte Therapie van Jeffrey Young wel geschikt bij cliënten met EDS, omdat deze technieken speciaal ontwikkeld zijn om met de kwetsbaarheid en rigiditeit van cliënten met persoonlijkheidsstoornissen om te gaan.
Het is verder aan de therapeut, afgeleid uit de anamnese van de cliënt, welke mogelijkheden er zijn om de meest geschikte technieken toe te passen.
Literatuur
1. Baars, Conrad W. & Anna A. Terruwe. Healing the Unaffirmed: Recognizing Emotional Deprivation Disorder. Rev. ed. Suzanne M. Baars and Bonnie N. Shayne (eds.) Staten Island, NY: St Pauls/Alba House, 2002.
2. Herman Vekeman. Bevestiging, erfdeel en opdracht – Anna Terruwe. Eindhoven: Damon
Bron: Disco4u.punt.nl
Dr. C.W. Baars en Dr. A. Terruwe 